Bası Yarası Nedir?
Yatağa bağımlı hastalarda uzun süre basınca bağlı olarak vücudun belli bölümlerinde oluşan doku zedelenmeleridir. Bu doku zedelenmeleri öncelikle zararsız bir kızarıklık olarak başlar. Müdahale edilmediği takdirde zamanla basınca bağlı aşınarak kemiğe kadar dayanır. Hareket yetisini tamamen kaybetmiş hastalarda genellikle başın arkası, omuz, dirsek alt sırt ve kalça, diz arkası ve topukta oluşmaya başlar.
Bası yaralarının evreleri vardır;
Birinci evre; Vücutta önce kızarıklık gösterir ve çoğunlukla kaşıntı yaratır.
İkinci evre; Yarada ağrı olmasıyla birlikte hafif olarak açılma başlamıştır.
Üçüncü evre; Yarada çökme gözlenmeye başlanmıştır.
Dördünü evre; Yarada artık enfeksiyon vardır ve vücudun diğer bölgelerine yayılmaya başlamıştır.
Bası yaralarında dördüncü evreden sonra tedavi süreci çok zordur. Birinci evredeki bası yaralarında yani vücutta hafif bir kızarıklık görüldüğünde bariyer kremlerle müdahale başlanmalıdır. Ancak kremler direkt olarak yaranın üzerinde değil kenarındaki kızarıklığa sürülmelidir.
Hareket kabiliyetini tamamen yitirmiş yani yatağa bağımlı olarak hayatını sürdürmek zorunda olan insanlarda bası yarasına müdahale etmek yerine oluşmasını önlemek için gerekli ürünleri kullanmak gerekir. Bası yarasını önleyen ürünler arasında tekerlekli sandalye kullanan hastalar için havalı minderler vardır. Bu minderler sürekli oturur pozisyonda olan hastada vücudun hava almasını sağlayarak bası yaraları için bir önlem oluşturur. Yatan hastalar için de havalı yataklar vardır.
Havalı Yatak Çeşitleri
- Boru Tipi
- Baklava Tipi
- Pozisyon Aldıran
Pozisyon Aldıran Havalı Yatak Nedir?
Pozisyon aldıran havalı yataklar yatağa bağımlı hastalar için tasarlanmıştır. Bu yataklar belli aralıklarla hastaya pozisyon aldırarak vücudun hava almasına yardımcı olur. Yataktaki sıralı borular hastanın sürekli olarak bası noktalarının değişmesini sağlar. Ayrıca yatağın sırt kısmındaki havalandırma kanalları hastanın sırtını havalandırarak terlemesini önler. Sağ ve sol pozisyon boruları aralıklı olarak şişerek hastaya pozisyon verir ve yine hastanın bası noktaları değişmiş olur. Bu şekilde bası yaralarının oluşmasın engeller, oluşan bası yaralarının iyileşmesine yardımcı olur. Yatağa bağımlı hastalarda bası yarasının oluşmasını önlemek için refakatçinin belli aralıkla hastayı çevirmesi gerekir. Pozisyon aldıran havalı yatakta ise hastanın pozisyonlanması otomatik olarak yapılır. Yatağın kullanımı kolaydır, hem hasta hem de hasta bakan kişi büyük bir rahatlıktır.
Bu yataklar A+B+C sistemi ile yani 2 dolu bir boş olarak çalışmaktadır. Yani yatağın üzerindeki hava yataklarının şişmesidir. Örneğin 3 kanallı bir havalı yatakta A+B şişerken C şişmeyecektir. Bu durum hastanın vücudunun hava almasını ve bası yaralarının oluşmasını engeller.
Pozisyon Aldıran Havalı Yataktaki Ventilasyon Özelliği Nedir?
Pozisyon aldıran havalı yatakların iki çeşidi vardır. Bunlar; ventilasyonlu havalı yatak ve ventilasyonsuz havalı yataktır. Ventilasyon özelliği boru tipi havalı yatakların bazı modellerinde de mevcuttur. Baklava tipi olanlarda ventilasyon özelliği yoktur.
Ventilasyonlu havalı yatak dediğimiz modelde, yatakta ufak hava kanalları bulunur. Bu hava kanalları vücuda ekstra bir hava girişi sağlayarak hasta vücudunun terlemesini ve yara oluşumunu en aza indirmeyi hedefler.
Ventilasyonsuz havalı yatakta ise tam tersine havalandırma yoktur ve normal etkenlere bağlı olarak hasta vücudu hava alır.