Sıtma Nedir ve Sıtmadan Korunmanın Yolları Nelerdir?
Dünyanın en tehlikeli hastalıklarından biridir sıtma. Bu kadar tehlikeli ve ölümcül bir hastalığa sebep olansa bir sivrisinek ısırığı. Dişi anofel cinsi sivrisinekler bazı parazitler taşır. Bu parazitleri ısırma yoluyla insan vücuduna enjekte ederler. Nöbetlere, yüksek ateşe ve titremeye sebep olur. Tedavisi zamanında ve doğru yapılmazsa ölümcüldür. Günümüzde tedavisi de teşhisi de ilerleyen teknoloji sayesinde oldukça kolay şekilde yapılır. Sıtmaya genelde “malarya” denir. Çoğunlukla Asya’da ve Afrika’da görülür ancak çok eski bir hastalık olması dünyanın tamamına yayılmasına sebep olmuştur. Sıtma, ilk Mısır’da kayıt altına alınmıştır. O zamandan beri de tedavisi yapılmaktadır. Günümüzde sıtma eskisi kadar tehlikeli değildir ancak tabi ki erken teşhis ve doğru tedavi olmadıktan sonra doğrudan ölüme götürebilir. Ülkemizde fazla görülmez ancak en çok görüldüğü yerler Akdeniz, Güneydoğu Anadolu bölgeleridir. Adana, Mersin, Gaziantep’te sıtma hastalığı bazı dönemlerde yaygınlaşır. Sıtma parazitlerini taşıyan dişi anofel cinsi sivrisinekler bataklık ve çamurun bol olduğu yerlerde yaşar. Ülkemizdeki en büyük önlem de bu yöndedir; bataklıkların kurutulması ve düzenlenmesi. Birçok kez insanoğlu sıtma salgınıyla mücadele etmiştir, özellikle büyük savaşların ardından evlerine dönmeyi başaran askerler sıtma hastalığıyla dönmüştür. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra beş milyon Rus vatandaşı sıtmaya yakalanmış ve yaklaşık atmış bin kişi hayatını kaybetmişti. Sıtma hastalığından korunmak için dünya çapında önlemler alınmıştır. Bunların başında sivrisinek soykırımı gelir. Orta Amerika’da yapılmaya başlanan sivrisinek ilaçlama yöntemi oldukça etkili olmuştur. Hastalığın ortaya çıkma oranını yüzde seksen kadar azaltmayı başarmışlardır. Ancak daha sonra bazı türler ilaçlara bağışıklık kazanmış ve salgına devam etmeye çalışmışlardır. Teknolojinin ilerlemesiyle daha kesin çözümlere ulaşılmaya başlanmıştır. Artık sıtma hastalığı kolayca tedavi edilebiliyor.
Sıtmadan Korunma Yolları
Sıtmaya yakalanmamak için biraz dikkat ve önlem yeterli olacaktır. Devletler zaten sıtma karşısında önlemlerini almıştır, bireylerin yapması gereken bu önlemlere katkı sağlayıp kendilerinin de ekstra önlemler almasıdır.
Endemik bölgelere gidilecekse gidilmeden önce gerekli aşılar yapılmalı, günlük kullanımına ihtiyaç duyulacak ilaçlar temin edilmelidir. Özellikle Afrika yolculuklarında erken teşhis ve tedavi imkanı az olduğu için gidilmeden yaptırılması zorunludur. Gidilecek yerlerin ıslah edildiğinden emin olunmalı, güvenilmeyen yolculuklara çıkılmamalı. Çevrenizde sıtmaya yakalanmış olanlar varsa evlerinizde pencerelerinize tel taktırmalı, sinekten koruyucu ilaçlar kullanmalısınız. Eğer havuzunuz varsa sürekli kontrol altında tutmalısınız. Havuzu sık sık dalgalandırarak larvaların barınmasını engellemelisiniz. Evinizin yakınlarında nehir, çay, göl gibi büyük su birikintileri varsa belediyenizden kontrol etmelerini istemelisiniz. Pirinç çiftçiliği yapıyorsanız her şeyin bilimsel usullere uygun olduğundan emin olmalısınız.
Devletlerin aldığı önlemler arasında endemik bölgedeki insanların sık sık kontrolü, larvalara karşı durgun sularda sürekli kontrol, bataklıkları kurutma, nehir yataklarını düzenleme ve kontrolü elinde tutma, göllerin üzerinde sürekli dalgalandırma yapma suretiyle larvalara karşı önlem alma vardır.
Sıtmanın Belirtileri
Sıtmaya yakalandığınızı anlamanız veya çabuk şekilde doktora gitmeniz hayati önem taşımaktadır. Çünkü birçok hastalık gibi sıtma da erken teşhis yapıldığında kolayca çözülen, aksi haldeyse ölümcül sonuçlar doğurabilen bir hastalıktır.
Sıtmanın belirtileri nöbetler şeklinde başlar. Nöbet başlamadan birkaç gün öncesinde birey yorgun ve mutsuz hisseder, iştahsızdır. Belki baş, bacak veya sırt ağrısından şikayet edebilir. Nöbet başladığında ilk önce titreme meydana gelir, tüm vücut bundan etkilenir. Ardından titreme devam ederken ateş yükselmeye başlar. Deri kurulaşır ve sıcak hissedilir. Nabız yükselir, birey her şeye kızmaya başlar, ağrılar sürer. Sıtma ilerlemişse karaciğer ve dalakta büyüme olabilir. Dalak yırtılırsa iç kanama olur ve ölümcül süreç başlar. Bu yüzden ilk belirtiler geldiğinde acil şekilde hastaneye gidilmelidir.
Yazıyı indirmek için: Sıtma Nedir ve Sıtmadan Korunmanın Yolları Nelerdir.docx (14.1 KB)