PEG Nedir?
Bazı hastalıklarda, hasta beslenmesini normal yollardan gerçekleştiremeyebilir. Bu durum kısa süreli veya uzun süreli de olabilir. Böyle durumlarda hastaya Peg işlemi uygulanır. PEG (Perkütan Endoskopik Gastronomi) ağızdan beslenmekte zorluk yaşayan, cerrahi işlem geçirmiş veya trakeostomi takılı hastalar gibi kişilerin beslenmeleri için uygulanan bir yöntemdir. Yaşlı, nörolojik hastalığı olan veya beyin tümörü, baş-boyun tümörüne bağlı yutamayan hastalara da uygulanır. Bu işlem hastanelerde cerrahi ortamda uygulanmalıdır.
PEG nasıl uygulanır
İşlemi uygulayacak hekim hastaya lokal anestezi vererek karın duvarından küçük bir kesi açar. Bu kesiden tel ve endeskop geçirerek karın duvarından mideye kadar uzanan bir delik oluşturur. Daha sonra bu delikten beslenme tüpünü geçirerek mideye yerleştirir. Hasta işlemden sonra aynı gün eve gidebilir. Peg takıldıktan bir gün sonra, peg tüpünden büyük bir şırınga veya mekanik pompa yardımıyla sıvı verilmeye başlanır. Peg takılan hasta bazı tıbbi durumlar haricinde ağızdan da beslenebilir. Peg tüpleri, tüplerde yıpranma veya herhangi bir sorun olmadığı sürece aylarca hastada takılı kalabilir.
Peg uygulamasında her işlemde olduğu gibi bazı yan etkilerde vardır. Bunlar;
- Fazla miktarda kanama
- Mide ve bağırsak duvarında yırtılma
- Tüpün çalışmasında bozukluk
- Midenin içerisinde bulunan tüpün sızdırması
- Enfeksiyon gibi müdahale gerektiren durumlardır.
PEG İle Besleme
Peg ile besleme sırasında uygulanacak işlemler şu şekildedir;
-
Eller sabun ile temizlenmelidir.
-
50 veya 60 cc lik bir şırınga, mama ve bir bardak ılık su temin edilmelidir.
-
Hasta oturur veya yatar pozisyondayken hastanın yanına oturulur.
-
Şırınga peg tüpünün ucuna yerleştirilir ve tüp üzerindeki kıskaç açılır.
-
Şırında geri çekilerek mide içeriği şırınga ile çekilir.
-
Eğer mideden 100 cc ve üzeri sıvı gelirse, beslenme işlemi 1 saat sonra yapılmalıdır. 1 saat sonunda tekrar 100 cc sıvı gelirse direkt olarak doktora danışılmalıdır.
-
Sıvı 100 cc’nin altındaysa beslemeye başlanabilir.
-
Şırıngayla 30 cc kadar ılık su tüpten içeri verilir.
-
Şırınga tüpten ayrılarak iyice çalkalanır ve verilecek besin tüpe aktarılır.
-
Besleme işlemi bittikten sonra tekrar şırıngayla 30 cc su verilerek tüp içinde kalan gıdalar temizlenir.
Evde PEG Değişimi İşlemi
Peg açıldıktan sonra evde bakım ve sağlık hizmetleri tarafından ev ortamında gastrostomi beslenme tüpü değiştirebilir. Bu işlem uygulanırken öncelikle hijyene önem verilmelidir. Hastane ortamı olmadığı için eşyaların steril olması önemlidir. Peg yerleri, tüpler yerinden çıktıktan kısa bir süre sonra kapanır, bu yüzden yerinden oynatılmamalarına dikkat edilmelidir.
Peg takıldıktan sonra ertesi gün ilk pansuman değişimi yapılır. Steril pansumanın stoma kanalından granülasyon oluşana kadar her gün değiştirilmesi gerekir. Bu genellikle 1 haftayı bulur. Ayrıca lokal dezenfeksiyonunda sağlanması tavsiye edilir.
Yara ilk iyileşmeye başladığında 2-3 günde bir yara temizlenip pansumanı yapılmalıdır. Yaranın etrafına flasterle pansuman uygulanabilir. Yara iyileştikten sonra ki bu genellikle peg takıldıktan 1-2 hafta sonra olur, sabun ve su ile duş alınabilir. Fakat yıkanmadan önce pansumanlar çıkarılmalıdır. Peg bölgesi sabundan iyice arındırılır ve yeni bir pansuman yapılmadan önce tüp iyice kurutulur.
Şırınga ile besin veya ilaç verildikten sonra tüp su ya da karbonatsız maden suyu ile püskürtülerek yıkanır.
PEG’de Yaşanan Sorunlar
Peg takılması işleminden sonra dikiş çevresinde bazı reaksiyonlar meydana gelebilir. Ameliyattan sonra 10 gün içerisinde dikişler kendinden atmalıdır. Eğer dikişler erimezde alınması gerekebilir.
Peg’de herhangi bir akıntı varsa mide asidinden kaynaklı olabilir. Sabunlu su ile günde 2 defa peg ve çevresi temizlenmelidir. Ekstra bir merhem de kullanılabilir.
Eğer tüp tıkalı ise besinle yavaş gidiyorsa, tüpün içine bir miktar soda dökülür ve tıpası kapatılıp bir gece bekletilir. Peg’in tıkanması durumunda soda veya kola ile açılabilir. Açılmazsa aspire çubuğu bir bıçak ile fırça durumuna getirilerek peg’in içine sokulur. Aspire çubuğunu çevirerek peg’in mideye kadar olan kısmına devam edilir. Son noktaya geldiğinde hafif bastırarak çevirmeye devam ettirilir. Peg tüpünde lekeler görünüyorsa mantar üremiş olabilir fakat mantarlar mide asidinde yaşayamaz bu nedenle ciddi bir sorun meydana gelmez. Mantarlar koku ve pis görünüm oluşturabilir. Bu durumda tüp değişimi gerekebilir. Mama kullanılıyorsa, mama alınan firma mama hemşiresi gönderir. Mama hemşiresi hastanın yaşına ve kilosuna bakarak ne kadar mama verileceğini söyler. Sadece mama kullanmak da iyi olmayabilir. Çorba veya yemekler blenderdan çekilerek verilebilir ve her besleme sonrası hortumu temizlemek için bir miktar su verilmelidir.
Peg 6 ay ya da yılda 1 değiştirilmelidir. Arada soda vererek tıkanıklık oluşması engellenebilir.
Tüp yerinden çıkıyorsa delik gazlı bez ile tamponlanıp kapanır ve flasterlenir. Kanama oluşmadığı sürece ciddi bir sorun olmaz. Yine de 12 saat içerisinde tüp deliği daralmadan tüp değişimi yapılabilir. Pansuman her gün düzenli bir şekilde yapılmalıdır ve peg mide duvarına yapışmaması için 360 derece döndürülmelidir.