Genç yaşlarda değil de, daha çok ileri yaşlarda beyin fonksiyonlarının zayıflamasıyla ortaya çıkan hastalık, beyinde yer alan bilgi, beceri, tecrübe, davranış ve günlük yaşantıyı sürdürme konularında göstermiş olduğu faaliyetin akamete uğramasını ifade eder. Bir bilginin unutması, demans hastalığının varlığına tek başına işaret etmez. Burada tanının konulmasında dikkat edilen husus, kişinin hafıza kaybıyla beraber, konuşma, yazma gibi faaliyetlerini de yapamıyor olması, demans tanısının koyulmasında etkili nedenlerdir.
Bu anlamda demansı sadece hafıza kaybıyla eşleştirmek yanlıştır. Kişinin günlük hayatında yer alan fonksiyonları yerine getirememesi, demansın en büyük özelliğidir. Yani kişi, günlük ihtiyacı olan giyinme, yeme, içme, konuşma, okuma gibi ihtiyaçlarını göremeyecek kadar fonksiyon kaybına uğrar. Kişi adresleri bulamaz, konuşamaz, içe kapanmaya başlar, hayaller görmeye başlar, aritmetik davranışlar gösteremez. Bunların hepsi demans hastalığının önemli belirtileri arasında yer alır.
Yaşlı kişilerde hafif unutkanlığın yaşanmış olması, demansa yakalandıklarını göstermez. Genelde bu tip kişiler Alzheimer denilen unutkanlık hastalığına yakalanma riskine sahiplerdir. Her kişinin ilerleye yaşlarda zihin fonksiyonlarında azalma olacağı bir gerçektir. Bu nedenle yapılan testlerde unutkanlığın normal düzeylerde olması, Alzheimer hastalığının başlangıcı sayılmaz. Ancak, bu kişilerin ileride bu hastalığa yakalanmayacaklarını söylemek mümkün değildir. Bunun yanında kişi, Alzheimer hastalığına yakalanarak, demans rahatsızlığı riskini arttırmış olur.
Demans ve Alzheimer aynı şey mi?
Alzheimer hastalığı, demansın bir çeşididir. Sadece hafıza kaybına dayanır. Ancak her Alzheimer demans rahatsızlığına yol açmaz. Demansa neden olan daha farklı rahatsızlıklarda söz konusudur. Alzheimer hastalığında kişi hafıza kıtlığı yaşar. Ancak hayatını devam ettirmede gerekli olan konuşma, yazma, okuma, giyinme, yön bulma gibi fonksiyonlarında herhangi bir bozukluk söz konusu değildir. Alzheimer hastalığı ileri yaşlara has bir hastalık olarak karşımıza çıkar. 65 yaş üstü kişilerde çok fazla görülür. Beyin hücrelerinin normalden çok daha hızlı ölmesi, Alzheimer hastalığın nedenidir. Bu hastalığın en büyük sebeplerinden birisi, kişinin ailesinde daha önce hastalığın yaşanmış olmasıdır.
Demans rahatsızlığı da ailede daha önce bu hastalığı yaşayanlarda daha sık görülür. İleri yaşlarda kişinin beyin hücrelerinin hızlı bir şekilde tahrif olmasıyla, beyinin zayıflamasının kişinin hayatını devam ettireceği konuşma, yazma, giyinme gibi fonksiyonlarda da görülmesidir.
Tedavisi var mıdır?
Demans hastalığına yakalamanın nedenleri uzmanlarca irdelendikten sonra, gerekli tedavi için reçete hazırlanabilir. Ama bazı nedenlerin ortadan kaldırılamaması, demansı çözümsüz bırakmaktadır. Eğer tiroid bezlerinden dolayı ortaya çıkan rahatsızlık söz konusuyla veya beyinde sıvı birikmesi durumunda yaşanan bir hastalık söz konusuysa, müdahale edilebilir. Alzheimer kaynaklı demaslarda ise, hastalık sadece yavaşlatılabilmektedir. Burada beyinde gerçekleşen hücre ölümlerinin durdurulması veya geri alınması mümkün değil ama, bir nevi yavaşlatılması sağlanabilmektedir.
Bazı kişiler, depresyondan veya stresten kaynaklanan durumlardan dolayı yaşadıkları unutkanlık, dikkatsizlik durumlarını demans ile karıştırabiliyorlar. Halbuki bu gibi durumların sebebi, daha farklıdır. Demans, dediğimiz gibi ileri yaşlara bağlı olan beyinde hücre ölümlerinin başlamasıyla meydana gelir. Günlük hayatın olumsuz şartlarından dolayı yaşanan stres ve depresyonun beyine verdiği zarar, kimyasının bozulmasından kaynaklanır. Bu gibi durumlarda yaşanan unutkanlık geçicidir.