Ateş Ölçer (Termometre) Çeşitleri Nelerdir? Nasıl Kullanılır?

Ateş ölçer her evde ve sağlık kuruluşunda bulunan; insan sağlığı için oldukça önemli bir medikal cihazdır. Ateş ölçer çeşitleri kullanım şekline ve alanına göre farklılaşsa da hepsinin amacı ani bir vücut ısısı değişimini tespit etmek ve olası komplikasyonların önüne geçmektir. Tıbbi termometre olarak kullanılan ilk alet Galileo Galilei tarafından 1500’lü yılların sonlarına doğru icat edilen ve su termoskopu olarak adlandırılan cihazdır. 1625 yılında İtalyan hekim Santoria Santoria tarafından milimetrik derecelendirmeler yapılması ile birlikte hastaların ateşlerinin ölçülmesi mümkün olmuştur. Yaklaşık olarak 4 asırdır kullanılan ateş ölçerler günümüzde farklı çeşitleri ve kullanım şekilleri ile ihtiyaca yönelik çözümler sunmaktadır.

Termometre Çeşitleri Nelerdir?

Günümüzde en çok bilinen üç farklı termometre çeşidi vardır. Cıvalı termometre, dijital termometre ve kızılötesi termometre bugüne kadar en çok tercih edilen ateş ölçer çeşitleridir. Cıvalı cam termometreler hijyen nedeni ile artık sağlık kuruluşlarında tercih edilmeseler de hala bazı evlerde kullanılmaktadırlar.

Cıvalı Cam Termometre Nedir? Çalışma Prensibi Nasıldır?

Cıvalı termometreler uzun yıllar boyunca en çok kullanılan ateş ölçerler arasında yer almıştır. Ancak cam olmaları, çabuk kırılmaları ve kırıldıkları zaman da ortaya çıkan civanın zehirli etkisi sebebiyle kullanımı her geçen gün azalmaktadır. Cam bir borunun içine doldurulan cıva aracılığı ile ölçüm alan bu termometrelerde çalışma prensibi ısınan civanın genişlemesi üzerine kurulmuştur. Cam borunun içerisindeki cıva vücut sıcaklığı ile birlikte genişleyerek yükselir. Ateş ölçümünde hassasiyet yakalamak için cam boru üzerindeki her bir derece aralığında 10 adet çizgi bulunur ve bu da hassas ateş ölçmeyi kolaylaştırır.

Dijital Termometre Nedir? Çalışma Prensibi Nasıldır?

Dijital termometreler günümüzde en çok kullanılan termometreler olarak bilinmektedir. Cıvalı termometrelere göre çok daha hızlı ölçüm yapan ve hijyen açısından daha etkili çözümler sunan bu termometrelerde ayrıca cıva gibi bir toksik madde bulunmaması da kullanımda rahatlık sağlar. Dijital termometrelerin farklı çalışma prensipleri olabilir. Dijital termometrelerde NTC, PTC, termobuhar, direnç sıcaklık dedektörü gibi farklı alt yapılar tercih edilir. Ancak dijital termometre kullanırken mutlaka cihazın kullanma kılavuzunda bulunan ateş ölçme yeri ve süresi ile ilgili bilgilerin bulunduğu tabloya bakmak gerekir.

Kızılötesi Termometre Nedir? Çalışma Prensibi Nasıldır?

Kızılötesi termometreler alın ve kulak olmak üzere iki farklı türde üretilmektedir. Alın bölgesinde, kaş aralığındaki cilt üzerinden yayılan sıcaklığı ölçenler kızılötesi alın termometresi; kulak zarı ve çevresindeki doku üzerinden yayılan sıcaklığı ölçenler ise kızılötesi kulak termometresi olarak adlandırılır. Kızılötesi termometrelerin temaslı ve temassız olarak kullanım seçenekleri de mevcuttur. Kızılötesi ateş ölçelerlerin çalışma prensibi de kızılötesi ışınların bir noktadan yayılan enerjinin büyüklüğüne göre ölçüm yapabilmelerine bağlıdır.

Ateş Ölçer Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler?

Ateş ölçer alırken öncelikle kullanım rahatlığı düşünülmelidir. Çünkü her termometrenin kendine has avantajları ve dezavantajları vardır. Ateş ölçmek için temaslı ve temassız yöntemler vardır. Oral, rektal ve dil altı ateş ölçmek için kullanılan yollardan bazılarıdır. Civalı termometreler üç yöntemle de ölçüm yapabilir, dijital termometreler genellikle koltuk altında kullanılır. Ancak 2 yaş altındaki çocuklarda termometreyi koltuk altında tutmanın zorluğu nedeniyle rektal olarak da kullanmak da mümkündür. Kızılötesi termometreler ise kullanımı en konforlu olan ateş ölçme aletleridir. Özellikle çocukların huzursuz oldukları hastalık dönemlerinde oldukça kolay kullanılan kızılötesi termometreler sayesinde ateş ölçme işlemi kolaylaşmıştır.

Hangi Termometre Tercih Edilmelidir?

Doktorlar ve sağlık kurumları cam termometrelerin hijyen sağlamaması sebebiyle artık bunları tercih etmemektedir. Kulaktan ölçüm yapan dijital termometreler büyük kolaylık sağladığı için doktorlar tarafından sıkça tercih edilmektedir. Bu termometrelerin kullanımında kulak hijyenine dikkat edilmesi önemlidir. Ayrıca sağlık kuruluşları tek kullanımlık termometre uçları ile hijyen sağlamaktadır. Kişisel kullanım konforunu göz önünde bulundurarak tercih etmek ne kadar önemli olsa da hijyen de termometre tercihinde önemli bir kriterdir.

Ateş Ölçerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Ateş ölçülen yere göre ölçüm esnasında ve öncesinde dikkat edilmesi gereken bazı hususlar vardır. Dil altından yapılan ölçümlerde ölçümden en az yarım saat önce sıcak ya da soğuk bir şey yenilip içilmemelidir. Koltuk altı ölçümlerde ise koltuk altının terli olmaması gerekir. Rektal ölçümlerde ölçüm süresi 2 dakika olmalıdır. Bu tür detaylara dikkat edildiği sürece en doğru şekilde ateş ölçümü yapılabilmektedir. Ancak rektal, oral ve koltuk altı ölçümlerinin hepsinde farklı sonuçlar elde edileceğini unutmamak gerekir. Ateş ölçümü yapıldığı zaman varsa termometrenin kullanma kılavuzundaki değerlere bakılmalı, yoksa genel olarak hafif, orta ve ağır şiddetlerini belirten derece değerleri kontrol edilmelidir.